Sekretariat | +48 16 678 32 59 | sekretariat@pwik.przemysl.pl

Telefon alarmowy

994

Dostarczamy wodę i odbieramy ścieki
już od ponad 100 lat

76 rocznica rozstrzelania Dyrektora Wodociągów Przemyskich, inż. Stanisława Panczyj

                W dniu 29 listopada Prezes Zarządu Mariusz Kwaśny wraz z Prokurentem Mariuszem Mazurem oraz pracownikami uczcili 76 rocznicę rozstrzelania Dyrektora Wodociągów Przemyskich, inż. Stanisława Panczyj, odwiedzając miejsce stracenia, mogiłę zbiorową przy ul Armii Krajowej oraz mogiłę zbiorową rozstrzelanych żołnierzy AK , stawiając kwiaty i zapalając znicze. Poniżej przedstawiamy Państwu, krótką notkę przybliżającą tamte dramatyczne wydarzenia oraz bohaterską postawę Dyrektora.

Stanisław Panczyj, ukończył Wydział Drogowy Politechniki Lwowskiej w roku 1926. Dyrektorem Miejskiego Zakładu Wodociągowo-Kanalizacyjnego
w Przemyślu został w roku 1934, niestety nie zachowały się zdjęcia tej wybitnej postaci. Przez cały okres międzywojenny był aktywnym budowniczym wodociągów.

W czasie okupacji II WŚ od 1939r. Stanisław Panczyj był żołnierzem ZWZ-AK - pseudonim „Maj”.  W wyniku dekonspiracji miejscowych struktur Przemyskiej Komendy obwodu AK, wskutek działalności agentury pracującej na potrzeby hitlerowskich Niemiec, w roku 1943 Gestapo dokonało licznych aresztowań na terenie Przemyśla i okolic. W takich okolicznościach aresztowany został również inż. Stanisław Panczyj, w miejscu swojego zamieszkania przy ul. Fredry, a następnie osadzony w siedzibie przemyskiego Gestapo. W wydanym przez hitlerowców rozporządzeniu z dnia 2 października 1943 r. o zwalczaniu napadów na dzieło niemieckiej odbudowy w Generalnym Gubernatorstwie (Dziennik Rozporządzeń Generalnego Gubernatorstwa Nr 82/43) zgodnie z którym działalność konspiracyjna, akcje sabotażowe itd. karane były śmiercią. Powodem aresztowań było posiadanie przez Gestapo jakiegokolwiek dowodu winy – uzyskanego np. w wyniku donosu, czy też wymuszonych zeznań.

Nazwiska osób, które miały być stracone w odwecie za działalność przeciw III Rzeszy podawane były do publicznej wiadomości w formie list zakładników umieszczanych na terenie miasta, drukowanych w trzech językach: niemieckim, ukraińskim i polskim. Obok imienia i nazwiska podawany był powód skazania. W Przemyślu od listopada 1943 r. do czerwca 1944 r. obwieszczono  w sumie 5 list zakładników, na których wymieniono około 120 osób – głównie żołnierzy podziemia zbrojnego. Pierwsza z list rozwieszona została w Przemyślu w dniu 1 listopada 1943 r., na której pod pozycją nr 8 wymieniony został Stanisław Panczyj, a jako powód jego skazania podano nielegalną działalność. Pierwszych pięciu zakładników zamordowano od razu.

W dniu 26 listopada 1943, żołnierze AK przeprowadzili najpoważniejszą akcję podziemia zbrojnego, było to spalenie fabryki wozów na Błoniu (teren obecnej stacji diagnostycznej przy ul. Lwowskiej 24), która produkowała wozy na potrzeby armii niemieckiej toczącej w tym czasie ciężkie walki na froncie wschodnim. Dowodzącym akcją spalenia fabryki wozów był Zbigniew Zawiły ps. „Żbik”, natomiast uczestnik tamtych wydarzeń Zdzisław Jankowski, tak wspominał akcję po latach „dnia 26 listopada 1943 roku brałem udział w akcji spalenia Fabryki Wozów przy ulicy Mickiewicza na Przekopanej. Akcją w ramach szkolenia dowodził "Trzynastka". Po opanowaniu wartowni, zabraliśmy z budynku administracji maszynę do pisania oraz firmowe druki i pieczątki. Gdy grupa w składzie: "Trzynastka", "Bach" i "Tornado" bezpiecznie wycofała się, zapaliłem lonty kostek termitowych w różnych miejscach składu trocin i materiałów drzewa. (...)

Spalenie fabryki rozwścieczyło Niemców, w rezultacie czego w dniu 29 listopada 1943 r na zgliszczach spalonych zabudowań rozstrzelanych zostało kolejnych 10 zakładników z tzw. 1 listy w tym inż. Stanisław Panczyj. Zamordowani zostali pochowani w lesie, w dzielnicy Lipowica (teren sąsiadujący
z poaustriackim fortem  nr XVIII), a dopiero dwa lata później, po zakończeniu wojny, w dniach 5-7 czerwca 1945 r. ich ciała ekshumowano w obecności rodzin dokonujących identyfikacji zwłok i w dniu 9 czerwca 1945 r. pochowano we wspólnej mogile na Cmentarzu Zasańskim w Przemyślu. Stanisław Panczyj, spoczywa na cmentarzu zasańskim w mogile zbiorowej rozstrzelanych żołnierzy AK i osób cywilnych ofiar terroru hitlerowskiego (kwatera P-14).

Data ostatniej modyfikacj: 2019-12-12 10:08:01